Kypourgos Nikos

Η MinosEmiκυκλοφορεί το cdτουΝίκουΚυπουργού«SweetSuite», ένα cdμε δύο κινηματογραφικές σουίτες.

Η SweetSuiteείναι ένα έργο – homageστον Μάνο  Χατζιδάκι, βασισμένη σε θέµατα του από εννέα κινηματογραφικές ταινίες: Ελλάς, η Χώρα των Ονείρων (1961), Blue (1968), The 300 Spartans (1962), Χαµένα Όνειρα (1961), SweetMovie (1974), Ελεύθερη Κατάδυση (1995), Ποτέ την Κυριακή (1960), ΤοΤαξίδι του Μέλιτος (1979) και America-America (1963).

Έπειτα από πολλαπλές ακροάσεις του συνολικού έργου του για τον κινηµατογράφοoNίκοςΚυπουργός κατέληξε σε 9 από περίπου 75 ταινίες, αναζητώντας σε αυτές τα θέµατα – άλλα πολύ γνωστά και οικεία, άλλα σχεδόν άγνωστα – που θα µπορούσαν να συνθέσουν ένα ενιαίο έργο, µέσα από τις αντιθέσεις, την ποικιλία ύφους και τον χαρακτήρα αυτονοµίας τους. Τα επιλεγµέναθέµατα αποτέλεσαν τις εννέα αντίστοιχα µικρότερες σουίτες, οι οποίες µε τη σειρά τους συνδέονται µεταξύ τους χωρίς διακοπή.

Ο Μάνος Χατζιδάκις αγαπούσε ιδιαίτερα τον κινηµατογράφο και είχε στενή σχέση µε τη µουσική του από τα νεανικά του χρόνια. Στην εποχή του εµπορικού ελληνικού κινηµατογράφου είχε την ευκαιρία να πειραµατιστεί µε τα χρώµατα της ορχήστρας και να δοκιµάσει τις τεχνικές που είχε θαυµάσει στους συνθέτες του Χόλυγουντ MaxSteiner, MiklosRozsa, AlexNorth, ErichKorngold, BernardHerrmann, ή στους ευρωπαίους ΜauriceJaubertκαι NinoRota, συνθέτοντας έτσι σταδιακά ένα πολυποίκιλο και πλούσιο σε όγκο ορχηστρικό έργο. Ανακαλύπτει κανείς κρυµμένους θησαυρούς, όχι µόνο σε ταινίες όπως τo“America–America” του ΕliaKazanή το «Ποτέ την Κυριακή» του JulesDassin, αλλά ακόµη και σε περιπτώσεις που κλήθηκε να υποστηρίξει ταινίες λιγότερο προβεβλημένες, όπως το ντοκιμαντέρ  «Ελλάς, η Χώρα των Ονείρων».

Ο Νίκος Κυπουργός στη SweetSuite κράτησε αυτούσιες τις µελωδίες, αλλά δούλεψε ελεύθερα σε επίπεδο δοµής, αρµονίας, αντίστιξης, ρυθµού, καταθέτοντας  έτσι την προσωπική του µατιά.

Ως προς την ενορχήστρωση, θέλησε να πλουτίσει την ορχήστρα µε όργανα που ο ίδιος αγαπούσε ιδιαίτερα, όπως το πιάνο, η κιθάρα, το τσέµπαλο, το µαντολίνο, το ακορντεόν.

Μόνο στα µουσικάθέµατα από το Βlue κράτησε βασικά στοιχεία της αρχικής ενορχήστρωσης.

Παρά το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις αυτοχαρακτηριζόταν τραγουδοποιός, στη µουσική του για τον κινηµατογράφο αποκαλύπτει και µια άλλη πλευρά, ίσως παραγνωρισµένη. Η φόρµα κι εδώ παραπέµπει συχνά στο τραγούδι, όµως οι µελωδικέςγραµµές διαφοροποιούνται σαφώς και συνιστούν αµιγώς ορχηστρική µουσική. Η αγάπη του για τους κλασικούς συνθέτες του αιώνα του – όπως οι Mahler, Prokofiev, Stravinsky, Shostakovich, Satie, Milhaud…– αφήνει εδώ κι εκεί τα ίχνη της, µε κάποιες περισσότερο ή λιγότερο συνειδητές αναφορές, γεγονός που δεν θα µπορούσε να αφήσειανεκµετάλλευτο ο Νίκος Κυπουργός.

Το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε από μία ιδέα που του γεννήθηκε όταν αναζήτησαν με τον σκηνοθέτη Γιώργο Πανουσόπουλο να πραγματοποιήσουν τη συνεργασία τους στην «Ελεύθερη Κατάδυση» έστω και απόντος του Χατζιδάκι,.

Ο Νίκος Κυπουργός επέλεξε να βασίσει όλη τη µουσική της ταινίας σε δύο πιανιστικάθέµατα από τη Ρυθµολογία του, κυρίως στο 9/8, στο ύφος του ErikSatie.

Και υλοποιήθηκε δέκα χρόνια αργότερα, όταν το Ελληνικό Φεστιβάλ υπό την καινούργια διεύθυνση του Γιώργου Λούκου του  παρήγγειλε το έργο. Η SweetSuite πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ηρώδειο το καλοκαίρι του 2006 από την Ορχήστρα Εναρµόνια υπό την διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού. Χρειάστηκαν άλλα δέκα χρόνια για να φτάσουµεσήµερα στην έκδοση του έργου σε δίσκο. Κάτι που δεν θα είχε συµβεί χωρίς την αποφασιστική πρωτοβουλία του Μύρωνα Μιχαηλίδη ο οποίος το 2009 επέλεξε, διηύθυνε και ηχογράφησε το έργο µε την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, µε τρόπο ιδανικό.

Κινηµατογραφική Σουίτα Aρ.1

Η σουίτα είναι βασισµένη σε θέµατα του Νίκου Κυπουργού από οκτώ ταινίες, της πενταετίας 1990-1994: AenigmaEstτου Δηµήτρη Μαυρίκιου (1990), ΟΔραπέτης του Λευτέρη Ξανθόπουλου (1990), Το Πεθαµένο Λικέρ του Γιώργου Καρυπίδη (1992) Δονούσα της Αγγελικής Αντωνίου (1992), Η Αριάδνη µένει στη Λέρο του Θανάση Ρακιντζή (1993), Μεταίχµιο του Πάνου Καρκανεβάτου (1994), Ύποπτος Πολίτης του Στέλιου Παυλίδη (1994) και TerraIncognitaτου Γιάννη Τυπάλδου (1994), καθώς και από την τηλεοπτική σειρά Οι Φρουροί της Αχαϊας (1992).

Το έργο αυτό είναι συνδεδεµένο µε δύο αγαπηµένες πόλεις του Νίκου Κυπουργού. Τη Θεσσαλονίκη, όπου πρωτοακούστηκαν αυτές οι µουσικές µέσα από τις ταινίες τους, στο Φεστιβάλ Κινηµατογράφου (και είχαν καλή ανταπόκριση, κρίνοντας από τα βραβεία που κέρδισαν), και την Πάτρα όπου το 1994 παίχτηκαν για πρώτη φορά ως ένα ενιαίο πλέον έργο, από τους Σολίστ της Πάτρας - µια εξαιρετική ορχήστρα που δυστυχώς πλέον δεν υπάρχει - και τον αρχιµουσικό της ΔηµήτρηΜποτίνη.

Η σουίτα είναι γραµµένη για ορχήστρα εγχόρδων (µε το πρώτο βιολί σε πρωταγωνιστικό ρόλο) και πιάνο. Στην παρούσα εκτέλεση το πιάνο εχει αντικατασταθεί από δύο πληκτροφόρα κρουστά, µαρίµπα και βιµπράφωνο.

Το έργο έχει επίσης µεταγραφεί για κουαρτέτο εγχόρδων. Και στις δύο του εκδοχές έχει συχνά εκτελεστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.